رعایت این نکات قبولی شما در آزمون وکالت را تضمین می کند:
خواندن با دست
در کودکی معمولا به شما گفته اند که زیر کلمات را با انگشت خط نبریم، ولی در حقیقت این روش به افزایش سرعت و فهمیدن مطلب کمک می کند، باعث افزایش سرعت مطالعه می گردد چون مانع از برگشت و دوباره خوانی می شود، امری که حدود یک ششم از وقت مطالعه مارا می گیرد. علاوه بر این، مانع وقفه های طولانی و بیهوده می شود.
خط بردن با دست، درک را نیز بهبود می بخشد زیرا که به جای سرگردانی چشم ها و مغز، توجهمان را به یک محل معطوف می دارد. خیلی ساده نوک انگشت خود یا یک مداد را زیر اولین کلمه گذاشته و با سرعت راحت به جلو حرکت دهید و زیر هر کلمه را خط ببرید. دقت کنید که انگشت را در آخر هر سطر بلند کرده و زیر خط بعدی بگذارید و دوباره شروع کنید. مستقیما بالای نوک انگشت خود را خوانده و افزایش سرعت خود را مشاهده کنید.
خود را به صورت یک مطالعه کننده خوب مجسم کنید
آیا خود را یک کندخوان می دانید یا یک تند خوان؟ طرز رفتار و اعمال شما منطبق با نحوه ی تلقی و تصور شما از خودتان می باشد. همیشه خود را وادار کنید که سریعتر بخوانید و بدانید و برایتان مشخص باشد که از مطلب چه میخواهید و نیازتان چیست. اعتقاد و اطمینان داشته باشید که آنچه را می خواهید به دست می آورید و اگر تنها یک نفر قرار است در این آزمون موفق شود، آن یک نفر شمائید. خود را یک تند خوان و یک قبول شده ی نهایی تصور کند و این تصویر به واقعیت خواهد پیوست.
چشم هایتان را بسته و خود را سر جسه ی آزمون در حالی مجسم کنید که دارید تمام سوالات را با سرعت، از بالا تا پایین می خوانید و نه تنها پاسخ تمام سوالات را بلدید، بلکه می توانید سریع به خاطر بیاورید که این مطلب مربوط به کدام منبع آزمون است. این کار را یک یا دو بار در روز هر بار به مدت دو دقیقه تمرین کنید پس از چندین هفته پیشرفت قابل ملاحظه ای هم در سرعت و تمرکز مطالعه خود می بینید و هم اعتماد به نفس فوق العاده ای پیدا خواهید کرد.
درک بیشتر با فهمیدن مفاهیم
خواندن یک فرایند جوی و فعال است نه یک فرایند انفعالی و بی تفاوت. ایده ها و مفاهیم را پیش بینی کنید و با هدف بخوانید . برای پاسخ دادن به سوالات خود این کار را با فعالانه جستجو کردن اطلاعات مورد نیاز انجام دهید. قبل از خواندن، سوالاتی در ذهن خود طرح کنید و نه بعد از آن، اگر خواندن یک منبع را با سوالاتی در ذهن خود شروع کنید مطالعه خود را با گرفتن پاسخ ها تکمیل خواهید کرد. در مورد نکات مهم فکر کرده و بخوانید تا آن ها را بفهمید. اعتماد به نفس داشته باشید که آنچه را که می خواهید بفهمید می توانید و حتما نیز خواهید فهمید. در حین خواندن درگیر بحث با نویسنده نشوید، تجزیه و تحلیل مبتدانه را به بعد موکول کنید تا باعث کندی خود نشده، حواس خود را پرت نکرده و رشته مطلب را از دست ندهید. با مداد در حاشیه ی قسمت هایی که مایلید به آن ها برگردید، علامت تیک بگذارید.
فهمیدن نه از بر کردن
برای اینکه اطلاعات در ذهن شما یک جریان مداوم، روان و سلیسی داشته باشند، برای حفظ داده ها متوقف نشوید. این کار را به بعد که یادداشت هایتان را برای یادگیری مطالعه می کنید موکول نمایید. همیشه باید حداکثر سرعتی که می توانید نکات و ایده ها را درک کنید بخوانید.
ایجاد و پرورش روحیه مثبت
برای چندمین بار، تاکید می کنیم، تمام منابع را با علاقه بخوانید. در غیر این صورت محرک و انگیزه ای برای علاقه مند شدن ایجاد کنید. چه انگیزه ای بالاتر از قبولی در آزمون وکالت در همین دوره؟
تاکیدات و اندیشه های مثبت را به کار گیرید.
می توانید به خود بگویید « به احتمال زیاد تعداد زیادی از متقاضیان به دلیل دشواری یا عدم علاقه این منبع را نمی خوانند، با خواندن این درس می توانم گوی سبقت را از آن ها بربایم » اندیشه های منفی بکار نبرید و یا خود را تهدید نکنید، مثل این که : « اگراین درس یا منبع را نخوانم یا خوب نفهمم قبولی در آزمون را از دست خواهم داد!» اگر روحیه ای پذیرا و نگرشی مثبت در خود ایجاد کنید درخواهید یافت که درک مطلب آسانترمی شود چون با خودتان در حال مبارزه نخواهید بود.
مطالعه کردن با حالت مبارزه یا نبرد و تقلا درست مثل وحشت زدگی و دستپاچه شدن موقع شنا کردن است.
یکی از رموز قبولی در این آزمون، خونسرد بودن و آرامش داشتن است.
عادات غلط را بهبود بخشید
وقتی که خسته، خواب آلود، افسرده یا دچار درد و ناراحتی هستید درک مطلب کاری دشوار است. برخی از متقاضیان و داوطلبان از این امر شکایت دارند که وقتی ساعت 3 بعد از نصف شب چیزی می خوانند درک آن ها پایین است! در چنین موقعی خیلی ها حتی قادر به فهمیدن مطلب روزنامه هم نیستند. بسیار مهم است که تنها در عین هوشیاری باشید بلکه آرامش و خونسردی خود را هم حفظ کنید. سعی کنید راحت باشید و با مطالب کتاب و منبعی که در دست دارید ، همسازی و هماهنگی داشته باشید.
وضعیت شما هنگام مطالعه در درک مطلب تاثیر قطعی دارد. در موقع درس خواندن و مطالعه، راست بنشینید، کتاب باید به طور مسطح و هموار روی میز قرار گرفته و فاصله ی آن تا چشم حدود 40 سانتی متر یا بیشتر باشد. هر قدر وضعیت شما هنگام درس خواندن سست تر و شل تر باشد، عواقب آن سریع تر به سراغ شما خواهند آمد. چرت زدن، عدم تمرکز حواس یا خواب رفتن. اگر درک، سرعت و نگه داری مطلب می خواهید، هوشیار بنشینید و در مورد انجام کار خود جدی رفتار کنید.
سازماندهی
برای بازیابی سریع تر و بهتر مطالب، نظم بخشی و سازماندهی مطالب از اهمیت ویژه ای برخوردار است اگر مواد و اجناس یک فروشگاه به طور نامنظم چیده باشند، پیدا کردن یک جنس خاصی از بین انبوه اجناس موجود کار مشکل و وقت گیری است ولی اگر همان اجناس با توجه به خصوصیات مربوط به خود در طبقات خاصی قرار گیرند مرحله بازیابی بسیار سریع تر و راحت تر صورت می گیرد. در حافظه ما هم اگر مطالب سازماندهی و طبقه بندی نشده باشند، بازیابی آن ها به سختی صورت می گیرد اما اگر در مرحله یادگیری مطالب را سازماندهی و از آن ها الگوی سازمان یافته ای رسم کنیم، اندوزش به خوبی صورت گرفته و پیگردی و بازیابی سریع تر و موثرتر انجام می گیرد. همچنین برای سازمان دهی بهتر مطالب می بایست یادگیری های جدید خود را با یادگیری های قبلی در آن زمینه ارتباط دهیم. برای این کار لازم است قبل از مطالعه و یادگیری مطالب جدید یک مرور کلی بر روی معلومات قبلی خود در همان زمینه داشته باشیم تا از این راه مطالب جدید را به یادگیری های قبلی خود پیوند دهیم.
سازمان دهی کنید.
ذهن شما نیازمند سازمان دهی، تسلسل و ترتیب منطقی و نظم می باشد. به آن مجال دهید تا با گروه بندی موضوعات و جزئیات در طرح ها و قالب های معنی دار متن را درک کند. مطلب را در قالب تفکرات و مفاهیمی که برای تجسم کردن ساده باشند سازمان دهی مجدد نمائید. برای کارآئی مطلوب از تصاویر ذهنی مختلف در اشکال گوناگون استفاده کنید . وقتی پیوستگی سازمان مطلبی را که به عنوان درس می خوانید درک کنید.، معنی آن را به مراتب سریع تر جذب خواهید کرد. علاوه بر فهمیدن شرح و بسط و جزئیات مطلب، سعی کنید فهم و سازمان متن را نیز درک نمائید.
در حین خواندن بنویسید
عادت کنید چیزی را که خوانده اید، بلافاصله روی کاغذ یادآوری کنید. از این طریق هر نکته را بهتر درک خواهید کرد و در نتیجه نکته بعدی نیز بهمان نسبت روشن تر و واضح تر خواهد شد. درک بر پایه فهم نکات قبلی استوار است و هر چه بهتر یک نکته را فهمیده و یادآوری کنید، احتمال فهمیدن نکته و ایده بعدی بیشتر است. هر مرحله روش درس خواندن را دقیقا رعایت کنید. آنگاه در خواهید یافت که درک برایتان یک عادت شده است.
یکی از مواردی که قبولی شمارا در آزمون وکالت تضمین می کند و به شما کمک میکند هر منبع و کتابی را به درستی مطالعه کنید و نتیجه ی آن را ببینید، یادداشت برداری موثر و صحیح است. قسمت اعظم درس خواندن شما باید از روی یادداشت هایی که از جزوات و منابع برداشته اید صورت گیرد. یادداشت های شما نشان دهنده میزان و نحوه درک شما از مطلب است. معمولا داوطلبان و متقاضیان آزمون های وکالت، نحوه ی نت برداری مختصر و مفید، موثر و خلاق را نمی دانند. اصول پایه ای زیر را یاد بگیرید و سپس سعی کنید که به بهترین نحو از آن ها استفاده کنید:
یادداشت نویسی و الگو برداری
بهترین راه برای یادآوری مطلب خوانده شده به هنگام نیاز یا آزمون چیست؟ بیشتر دانشجویان و قبول شدگان در آزمون های قبلی، در جواب این سوال می گویند خلاصه نویسی با خط کشیدن زیر مطالب مهم.
اکثرا دیده شده این افراد، مطالب مهم هر پاراگراف را در دفترچه، حاشیه ی کتاب یا جزوه به طور خلاصه می نویسند یا با مداد رنگی زیر مطالب مهم را خط می کشند (یا با مارکر ها آن ها را هایلایت می کنند) و سپس به سراغ آن ها رفته و دوره می کنند.
خلاصه کنید؛ رونویسی و کپی نکنید
یادداشت های شما نباید حالت بازنویسی و انشا مجدد متن را داشته باشند، بلکه باید صرفا چکیده و استنتاجی از مطلب باشند. دقت در کار اولین شرط است که باید به آن توجه کنید ولی علاوه بر آن سعی کنید که مطلب را به زبان خودتان بازسازی کنید. زیبایی و لطف یادداشت های خوب همین است: آن ها از مطالب کتاب و یا سخنرانی و تدریس اساتید قابل فهم تر هستند. از هر تعداد مثالی که وقت اجازه می دهد یا ضرورت ایجاب می کند، استفاده نمائید.
مختصر نویسی
اگر تمام کلماتی که در یادداشت های خود میگنجانید به طور کامل بنویسید خیلی وقت خواهد گرفت. با توجه به ترکیب اصوات می توانید از یک کلمه، تعدادی از حروف بی صدای آن را بنویسید به نحوی که بتوانید آن را سریعا روی کاغذ آورده و بعد هم موقع مراجعه به نت های خودتان کلمه اصلی را از روی آن بشناسید.
به عنوان مثال، به عبارت زیر دقت کنید:
امیر ناصر کاتوزیان، حقوقدان برجسته، در سال ۱۳۱۰ خورشیدی در تهران متولد شد.
شما این مطلب را می توانید به این صورت نت برداری کنید:
کاتوزیان،حقوق،تهران،1310.
تا میتوانید از علامت های ریاضی استفاده کنید. به عنوان مثال:
علامت (=): مساوی ، برابر، مثل ، شبیه
علامت (+): با ، همراه با
علامت (س): سوال
علامت (ج): جواب
علامت تیک: مشخص کردن نکات اصلی با تیک
یا ...
نکته: فرم ها و الگوهای کلی برای استفاده در نت برداری بر حسب موضوع درس متفاوت است.
مثلا در نت برداری بیشتر مباحث حقوقی ، فقط کافیست مباحث و اصول را یادداشت نمایید؛ در صورتیکه در نت برداری مباحث علوم سیاسی شما باید اطلاعات زمینه ای و سوابق را یادداشت فرمایید .
روش خلاق
هر قدر که یادداشت های شما غیر عادی تر و چشمگیرتر باشند به همان نسبت از مطالعه و یادگیری آن ها لذت بیشتری خواهید برد و به خاطر آوردن اطلاعات مندرج در آن ها برای شما ساده تر خواهد بود. در نت برداری خود، روش استاندارد درج رئوس مطالب را به کار نبرید. دو ایراد عمده این روش عبارتند از غیر قابل انعطاف بودن آن و اشکال در یادآوری مطالب.
در یادداشت های خود از تصویر، علامت فلش، مداد رنگی، مارکر ها، خودکارهای رنگی و اندازه های مختلف برای نوشتن عناوین و تیترها استفاده کنید.
استقرار مطالب در ذهن
مسائلی که در این بحث می تواند مورد بررسی قرار گیرد عبارت است از:
1. مداوم خوانی
منظور این است که متنی را که برای مطالعه برگزیدید آن را تمام کنید و یا لااقل به جایی برسانید که پایان مطلب و یا آغاز مطلب جدیدی باشد. رعایت این نکته باعث می شود که روابط علت و معلولی در ذهن نقش ببندد و فاصله بین آن نیفتد.
2. تکرار
نکات مهم (و بخصوص آن ها که زیرش خط کشیده شده) را چند بار بخوانید تا در ذهن جایگزین شود. شک نیست که تکرار زیاد گاهی موجب خستگی و تشویش ذهن می شود ولی این امر درباره مسائلی که آدمی آن را در یک بار خواندن درک کند نه مسائل مهم و دشوار. البته کوشش بر این است که مطلب را 2 یا 3 بار بخوانیم و تکرار کنیم و چنانچه نیاز به تکرار بیشتری باشد آن را به فرصت دیگری موکول نماییم.
3. تعمق
هدف کلی باید درک عمیق و صحیح مسئله باشد نه انجام یک وظیفه صوری، بر این اساس:
هیچ وقت موضوعی را نفهمیده نباید به ذهن سپرد. چون این امر چیزی به ذهن نمی افزاید. لغات مشکل، اصطلاحات و مفردات را باید در ذهن توجیه کرد. به هنگام خواندن باید کوشید مسائل را مورد انتقاد، تفکر و بررسی قرار داد. در برخی موارد ضروری است که موضوع خوانده شده را برای خود شرح دهیم، گاهی روی مسئله ای بایستیم و تا مرحله کشف حقیقت آن تلاش نماییم.
4. برای تقویت روحی
الف) به خود اطمینان دهیم که پیشرفت خواهیم کرد.
ب) انگیزه ها و محرک های مطالعه را باید همیشه در ذهن زنده نگه داشت تا شوق به مطالعه علی الدوام باشد. مثل انگیزه وصول به هدف مادی از کسب نام، کسب شهرت و عنوان و انگیزه ی معنوی و مهم تر از همه قبولی در آزمون وکالت!
ج) به خود تلقین کنید که به مسائل مورد مطالعه علاقه مندید، زیرا رکن اصلی تلاش و تحقیق، عشق و علاقه است.
علاقه اکتسابی است و با تلقین و تشویق خود می توان آن را افزایش داد و در جمع، وجود آن مایه ی عدم احساس خستگی است.
5. بهره گیری از نتایج مطالعه
اینک در حال مطالعه ایم، وقتی است که می گذرد، فرصتی است که از دست می رود، پس چه بهتر که از نتایج این تلاش بهره ای حاصل شود. برای وصول به این هدف:
- به آنچه میخوانیم فکر کنیم. مطلبی را یکباره رد یا قبول نکنیم. چون این امر دام خطرناکی برای ذهن ماست.
- در ذهن خود نویسنده را انتقاد کنیم، از او سوال نماییم. اشکال بگیریم. خود را در جای او بگذاریم و خلاصه پس از نقد آن را قبول کنیم. این امر به حقیقت نوعی جبهه گیری علیه واردات ذهن است.
- مطالب را در ذهن دسته بندی کنیم و به آن نظم منطقی دهیم تا روابط علت و معلولی آن کشف و مشخص شود و بیشتر در ذهن بماند.
- نکات مهم و رئوس مطالب و نیز آنچه که در حین مطالعه در ذهن پیدا می شود و جرقه هایی که پدید می آید را یادداشت و تلخیص کنیم و به خصوص مسئله ای که دارای قدر و ارزش کافی باشد، فایده تلخیص ها و یادداشت ها این است که با نگاهی می توان آن را در ذهن مجسم کرد.
- برای اطمینان از درک آنچه خوانده ایم ضروری است که درهر بخش، سوالاتی استخراج کنیم و به آن ها پاسخ دهیم. این امر کنترلی برای اتقان آموخته های ماست.
- پس از پایان مطالعه یک بخش، یک فصل یا یک کتاب، سعی شود که مطالب دوره گردد. رئوس مطالب، سرفصل ها و عناوین را بار دیگر از نظر بگذرانیم و حتی مطالب آن مورد اظهار نظر مجدد قرار گیرد و با دیگران در این باره بحث شود.
این ها و دیگر مسائلی از این قبیل از اصول و نکاتی است که رعایت آن موجب افزایش موفقیت داوطلبان آزمون های وکالت می گردد.
6. استخراج مطالب (فیش برداری)
بخش اعظم وقت یک محقق به مطالب، جمع آوری اطلاعات و استخراج مطالب می گذرد. مطالعه اسناد و منابع خود نوعی مشاهده غیر مستقیم است که برای ضبط و کنترل باید یادداشت شود و نکات مورد نیاز روی فیش هایی منعکس گردد.
استخراج مطالب این فایده را دارد که آدمی را از حالت اتکا به حافظه و نفوذ تعصب رها می سازد و نیز بررسی و مقایسه اظهار نظر ها درباره یک محتوا یا یک مسئله امکان پذیر می گردد. در سایه استخراج مطالب معمولا داوطلب می تواند مجموعه تحلیل ها، تحقیق ها و بررسی ها را در برابر چشم داشته و با نگاه و تعمق در آن نظر و قضاوت خویش را عرضه و ارائه نماید.
7. برداشت از استدلال ها
زمانی نحوه برداشتی، استدلال و برهانی در کتابی منعکس است که می تواند موحیی برای جهت دادن فکر ما باشد. آن مطلب را نیز سعی داریم یادداشت کنیم.
8. مطالب مبهم
گاهی مطلبی و یا نحوه استدلالی مبهم است و شناخت صحت یا سقم آن در آن لحظه ممکن نیست. سعی داریم آن را نیز یادداشت کنیم تا فرصت بررسی آن بدست آید.
8. مطالب فرعی ولی مهم و مفید
گاهی داوطلب در حین مطالعه با مسائلی مواجه می شود که جز عنوان مورد مطالعه او نیست ولی مطالب مهمی است که در جای دیگر قابل استفاده است این مطلب اگر چه فرعی است ولی یادداشت آن ضرر ندارد و ممکن است بعدها به گونه ای به کار آید. اقل مسئله آنکه از مجموعه آن ها کشکولی پدید خواهد آمد.
9. هر مطلبی که مهم و ارزنده است
البته این امر بدان بستگی دارد که چه کسی چه مسئله ای را مهم می داند. ممکن است مطلبی را فردی مهم و دیگری بی اهمیت بداند.
10. خلاصه نویسی
گاهی چندین سطر یا صفحه مورد مطالعه قرار می گیرد. ولی همه آن در دو سه خط قابل تلخیص است. باید آن را تلخیص کرد و نوشت و این در بهره برداری های بعدی مفید خواهد بود. در حین تلخیص باید مراقب بود که نکته های مهم فراموش نشود و اصطلاحات به کار رفته از دور نماند و بالاخره همه ابعاد آن مورد توجه باشد.
11. مطالب ترجمه ای
برای یادداشت مطلبی که حتی خارج است، عین متن را مینویسیم و چنانچه امکان یادداشت نباشد باید آن را فتوکپی کرد و یا لااقل شماره صفحه و منبع و خلاصه مطلب را نوشت و یادآور شد که عین آن در فلان صفحه است تا در حین بررسی کلی و استنتاج بدان مراجعه شود.
و من الله توفیق.
نویسنده: شیوا ترابی